ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଯାତ୍ରାର ପ୍ରହେଳିକାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ- ଏଷା ଦି'ଙ୍କ ଅନ୍ୱେଷା

( ଆଜି, ଏଷା ଦି’ଙ୍କର ଜନ୍ମଶତବାର୍ଷିକୀ  (୧୦ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୨୫ –  ୧୦ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୫)। ସେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଆଶ୍ରମକୁ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ଶ୍ରୀମା  ଓ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର ଏକ ଅନନ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା। ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ଥରେ ତାଙ୍କୁ "ଏକ ଅସାଧାରଣ ବାଳିକା" ବୋଲି କହିଥିଲେ।  )

ଏଷା ଦି'ଙ୍କ ଜୀଵନର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାହାଣୀ, ନିରୋଦବରଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲେଖାଯାଇଥିବା "ଏକ ଅସାଧାରଣ ଝିଅ" ପୁସ୍ତକରେ ବିସ୍ତୃତ ବିବରଣୀରୁ  ମିଳିଥାଏ , ଯିଏକି ଏଷା ଦି’ଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଆଶ୍ରମ ରହଣି କାଳରେ ତାଙ୍କୁ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବରେ ଜାଣିଥିଲେ। ନିରୋଦବରଣଙ୍କ ସଂକଳିତ ଏହି ରଚନାରେ ଉଲ୍ଳେଖ  କରିଛନ୍ତି ଯେ – ଏଷା ଦି  ପ୍ରଥମେ ବାଲ୍ୟଅସ୍ଥାରେ ଆଶ୍ରମକୁ ପରିଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଆସିଥିଲେ; ତାଙ୍କୁ ସେ ତାଙ୍କ ନିଜ ଭାଣିଜୀ ଜ୍ୟୋତିର୍ମୟୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଭେଟିଥିଲେ, ଯିଏ ଏଷାଙ୍କ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁତା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଏପରିକି ପିଲାବେଳେ ମଧ୍ୟ, ଏଷା ଦି  ଆଶ୍ରମକୁ ତାଙ୍କର ସ୍ଥାୟୀ ଘର କରିବାକୁ ଗଭୀର ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ତାଙ୍କ ଅଳ୍ପ ବୟସ ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କ ଅନିଚ୍ଛା, ଏଥିରେ ବାଧା ଦେଇଥିଲା।

ନିରୋଦବରଣ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ, କିପରି ଅନେକ ବର୍ଷ ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ପରେ – ଏଷା ଦି ବିବାହ ଏବଂ ବିଛେଦର ଘାତ ପ୍ରତିଘାତ ମାଧ୍ୟରେ ଜଣେ ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କା ମହିଳା ଭାବରେ ଆଶ୍ରମକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ; ଶେଷରେ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଆହ୍ୱାନକୁ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ସେ ମୁକ୍ତ ଥିଲେ। ଏଷା ଦି ଆଶ୍ରମ ସାଧିକା ସାହାନା ଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ବାସସ୍ଥାନ ପାଇଲେ ଓ  ନିରୋଦବରଣ ଏଷା ଦି’ଙ୍କୁ ଆଶ୍ରମରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ରହିବା ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ।

ନିରୋଦବରଣ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶ୍ରମ ସ୍ୱୀକାର କରି ଏଷା ଦି'ଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅଭିଯାନର ବିବରଣୀକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ହିଁ ସେହି କାହାଣୀକୁ ବିଶେଷ ମୂଲ୍ୟବାନ କରିଅଛି। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଏଷା ଦି  କିପରି ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକୁ ବଙ୍ଗଳାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ନିରୋଦବରଣ ତା’ପରେ ସତର୍କତାର ସହ ଇଂରାଜୀରେ ଅନୁବାଦକରି ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ଆଶ୍ରମରୁ ବାହାରୁଥିବା  ଇଂରାଜୀ ପତ୍ରିକା ‘ମଦର ଇଣ୍ଡିଆ’ ରେ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ପ୍ରକାଶିତ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ତ’ଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣନା ମୂଳଭାବନକୁ ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରଖି ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା । 

ନିରୋଦବରଣ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା ଯେ ଏହି ଅଭିଜ୍ଞତାର ପ୍ରଭା ବିଛୁରିତ ହେଲେ  ଅନେକ ସଂଘର୍ଷରତ ସତ୍ତାମାନେ ଲାଭାନ୍ବିତ ହେବେ। ତାଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ଯଥାର୍ଥ ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା, କାରଣ ପ୍ରକାଶିତ କାହାଣୀଗୁଡ଼ିକ ପାଠକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରତିଧ୍ୱନିତ ହୋଇଥିଲା ଯେଉଁମାନେ ଏଷା ଦିଙ୍କ କାହାଣୀରେ– ଭକ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ନିରନ୍ତର ଉପସ୍ଥିତି ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନର ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାକ୍ଷ୍ୟ ପାଇଥିଲେ। ଏହି କାହାଣୀ ଅନେକ ଭକ୍ତଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା, ସେମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ କଷ୍ଟକର ସମୟରେ ସାନ୍ତ୍ୱନା ଏବଂ ପ୍ରେରଣା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା।

ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ଆଶ୍ରମର ଇତିହାସର ଇତିହାସରେ, କିଛି କାହାଣୀ ଏଷା ଦିଙ୍କ ପରି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଆହ୍ୱାନର ଗଭୀର ରହସ୍ୟକୁ ଧାରଣ କରିଥାଏ, ଯେପରି ନିରୋଦବରଣଙ୍କ ଯତ୍ନର ସହିତ ଲେଖା ହୋଇଥିବା "ଏକ ଅସାଧାରଣ ଝିଅ" କାହାଣୀରେ ସଂଗୁପିତ ଭାବେ ରହିଛି । ପଣ୍ଡିଚେରୀର ପବିତ୍ର ଆଶ୍ରମରୁ ଏଷା ଦିଙ୍କ ଆତ୍ମଚିନ୍ତନମୂଳକ ଶବ୍ଦାବଳୀ ଉଚ୍ଚାରିତ, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଶେଷରେ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଠିକଣା ଖୋଜି ପାଇଲେ।

"ପଣ୍ଡିଚେରୀରୁ ଅତୀତକୁ ଧୃଷ୍ଟିପାତ’, ଏଷା ଦି ନିଜର ଆତ୍ମନିରୀକ୍ଷଣକୁ, ଏହି ଶୀର୍ଷକ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହା ଏପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅନ୍ତରାତ୍ମାକୁ ଦେଖିବାର ଏକ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରେ ଯିଏ ଉଭୟ ବସ୍ତୁଗତ ବିଶେଷାଧିକାର ଓ ଗଭୀର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର ସଂଯୋଗ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ, ତଥାପି ଜୀବନର ଅଗମ୍ୟ ଘଟଣାଗୁଡି଼କ ସହ ମୁକାବିଲା କରୁଥିବାର  ନିଜକୁ ପାଇଲେ। ତାଙ୍କର ବର୍ଣ୍ଣନା ଏକ ବିରୋଧାଭାସରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଯାହା ତାଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ପରିଭାଷିତ କରେ – 

"ବର୍ତ୍ତମାନ ପଣ୍ଡିଚେରୀରେ ବସବାସ କରୁଛି, ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି, ମୁଁ ସମସ୍ତ ଚିନ୍ତାରୁ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜୀବନଯାପନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି, ଯାହା ପାଇଁ ସେ ମୋତେ ଏଠାକୁ ଆଣିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବେଳେବେଳେ ମୁଁ ଆତ୍ମନିରୀକ୍ଷଣ କରେ ଏବଂ ମୁଁ ନିଜକୁ ପଚାରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ ଯେ ମୋର ଜୀବନ କାହିଁକି ଏତେ ଅଦ୍ଭୁତ ହୋଇଛି, କାହିଁକି ମୁଁ ମୋତେ ଦିଆଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ସୁଯୋଗ ସହିତ ଖୁସି ହୋଇପାରୁନଥିଲି: ଏକ ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ଧନୀ ପରିବାରରେ ମୋ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ, ପିତାମାତାଙ୍କ ଏକମାତ୍ର ସନ୍ତାନ, ଏତେ ଯତ୍ନର ସହିତ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲି  ଏବଂ ଅତି କମ ବୟସରୁ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପ୍ରତି ମୋର ଆବେଗମୟ,ବିରଳ ପ୍ରେମ ଥିଲା। କେବଳ ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ବଡ଼ ହେଲି, ଏକ  ବିଚିତ୍ର ବିବାହ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ଏକ ଦୁଃଖଦ ବିଫଳତା ପ୍ରମାଣିତ ହେଲା। ଜ୍ୟୋତିଷଙ୍କ ଚେତାବନୀ ଥିଲା ଯେ ମୁଁ ପସନ୍ଦ କରେ କି ନ କରେ ମୋର ବିବାହ ମୋ ଭାଗ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥିର ହୋଇଛି, କାରଣ ମୋର ଏକ ସନ୍ତାନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା! ଏକ ଯୁବତୀଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏସବୁ ଘଟଣା କେତେ ଅଦ୍ଭୁତ! ତା'ପରେ ସବୁଠାରୁ ଅସାଧାରଣ ଘଟଣା - ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦ ତାଙ୍କ ଶରୀର ଛାଡିବା ପରେ ମୋ ପାଖକୁ କାହିଁକି ଆସିଲେ ଏବଂ ସେହି ରହସ୍ୟମୟ ବକ୍ତବ୍ୟ ଦେଲେ? ଏବଂ ସେ କାହିଁକି ମୋ ସହିତ ଏତେ ନିକଟତର ଏବଂ ସେ ମୋତେ ସମସ୍ତ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରେ କାହିଁକି ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦିଅନ୍ତି? ତାଙ୍କଠାରୁ କୌଣସି ଉତ୍ତର ନାହିଁ! ମୁଁ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ମହାନ ଆଧାର ନୁହେଁ; ମୁଁ ମାନବୀୟ ଦୁର୍ବଳତାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯଦି ସେ ମୋର ଏତେ ନିକଟତର ଥିଲେ, ମୋ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ଏତେ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ, ତେବେ ମୋତେ କାହିଁକି ଏତେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଏବଂ କଷ୍ଟ ଦିଆଯାଇଥିଲା? ମୋ ସନ୍ତାନ ଯାହା ପାଇଁ ମୁଁ କୋର୍ଟରେ ଲଢ଼ିଥିଲି, ମୋତେ ତାକୁ ଭୁଲିଯିବାକୁ ପଡିଲା! "

ଏଷା ଦି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ମାନବ ସଂଘର୍ଷକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ; ଯେଉଁଥିରେ ପାର୍ଥିବ  ଦୁଃଖ ସହିତ ଦିବ୍ୟ କୃପାକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବାର ପ୍ରୟାସ, ଭୌତିକ କ୍ଷତି ସହିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଆହ୍ୱାନ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ। ବିଶେଷାଧିକାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଶ୍ରୀଅରବିନ୍ଦଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଭାବରେ ସେ ଯାହା ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ତାହା ଅନୁଭବ କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଏଷା ଦି ନିଜକୁ ସେହି ସମାନ ମୌଳିକ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବାର ଦେଖିଲେ ଯାହା ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ସାଧକମାନଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଆସିଛି। 

"ମୁଁ କୌଣସି ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପାଉନାହିଁ ଯାହା ସନ୍ତୋଷଜନକ। ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ମୋର ପୂର୍ବ ଜନ୍ମର କର୍ମକୁ ବୁଝାନ୍ତି – ଜୀବନର ସମସ୍ୟାର ଏହା ଏକ ସହଜ ଉତ୍ତର, ଯେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉତ୍ତର ମିଳି ନ ଥାଏ !" 

ସେ ନିଜର ସ୍ୱାଭାବିକ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା ସହିତ ଘଟଣାକୁ ଦେଖିଲେ, ସରଳ ଉତ୍ତରଗୁଡ଼ିକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରି ପରମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଆସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖିଲେ। ତାଙ୍କ ଶେଷ ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଆତ୍ମସମର୍ପଣର ସାରାଂଶକୁ ଧାରଣ କରିଛି –

 "ମୁଁ ରହସ୍ୟର ସମାଧାନ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଧୈର୍ଯ୍ୟର ସହିତ ଅପେକ୍ଷା କରୁଛି। ପ୍ରଭୁ ଏହାକୁ ଲୁଚାଇ ରଖିଛନ୍ତି।” 

ଏହି ଧୈର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଅପେକ୍ଷାରେ, ପ୍ରଶ୍ନ କରିବା ଜାରି ରଖି ରହସ୍ୟକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ, ସେହି ଅନ୍ୱେଷଣର ଭାବନାକୁ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ କରିଥିଲେ|

ମାନବ ଆତ୍ମାର ଲଖ୍ୟ ସ୍ଥିର, ତଥାପି ସେଠାରେ ବୁର୍ତ୍ତାକାରରେ ବୁଲି ବୁଲି ପଥ-ବିପଥ ମଧ୍ୟ ଦେଇ  ପହଂଚିବାକୁ ଯେ ହୁଏ, ତାର ଇଙ୍ଗିତ ଇଷା ଦିଙ୍କ କାହାଣୀରୁ ଅନୁଭବ ହେଲା। କାହାଣୀର ପୃଷ୍ଠଭୂମି – ଅନ୍ଧ ଆସ୍ଥା ନୁହେଁ, ବରଂ ସଜାଗ ସମର୍ପଣ ଯାହା ପ୍ରଜ୍ଞାନ ଓ ଜ୍ଞାନର ଉର୍ଦ୍ଧକୁ ଉଠିବା ପାଇଁ ଏକ ସକ୍ରିୟ ଅନ୍ୱେଷଣ।